पालघर-योगेश चांदेकर
पालघरः जगभर आता डिजिटल तंत्रज्ञानाचा शिक्षणात वापर केला जात आहे. पालघर जिल्हा ही त्यात मागे नाही. विधान परिषदेचे सदस्य निरंजन डावखरे यांनी आपल्या स्थानिक विकास निधीतून डिजिटल शिक्षणाला उत्तेजन देण्यासाठी साठ प्रकारचे डिजिटल साहित्य पालघर जिल्ह्यातील शाळा आणि महाविद्यालयांना वितरित केले.
डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून विद्यार्थ्यांना दर्जेदार शिक्षण देण्यावर आता पालक आणि संस्था चालकांचा भर आहे. अशावेळी डिजिटल साहित्याची शाळा, महाविद्यालयांना गरज असते. हे साहित्य शिक्षण संस्था आपल्या तरतुदीतून घेऊ शकत नाहीत. अशा वेळेला समाजातील दानशूर व्यक्ती किंवा आमदार, खासदार आपल्या निधीतून डिजिटल शिक्षणासाठी मदत करीत असतात.
डावखरे यांची डिजिटलला चालना
आमदार निरंजन डावखरे यांनीही याच भूमिकेतून पालघर जिल्ह्यातील विविध शाळा आणि महाविद्यालयांना डिजिटल साहित्याचे वितरण केले. भाजपचे जिल्हाध्यक्ष भरत राजपूत यांच्या डहाणू येथील कार्यालयात या साहित्याचे वितरण करण्यात आले. या वेळी नीलिमा डावखरे, ,भाजपचे ज्येष्ठ नेते बाबाजी काठोळे, भाजपचे पालघर जिल्हाध्यक्ष भरत राजपूत, जिल्हा उपाध्यक्ष जगदीश राजपूत, जिल्हा परिषदेचे माजी उपाध्यक्ष पंकज कोरे आदी उपस्थित होते.
नव्या तंत्रज्ञानाचा शिक्षकांनाही फायदा
प्रत्येक विद्यार्थ्याची शैक्षणिक कामगिरी सुधारायची असेल, तर त्यासाठी त्या पद्धतीचा विचार करणारे शिक्षक हवे असतात आणि हे शिक्षक नव्या तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून विद्यार्थ्यांचा शैक्षणिक दर्जा वाढवतात. डिजिटल तंत्रज्ञानामुळे शिक्षकांचाही शिकवण्यासाठी उत्साह वाढतो. शिकवण्याच्या त्यांच्या वेळेत वाढ न करताही त्यांचे काम डिजिटल तंत्रज्ञानामुळे अधिक सोपे झाले आहे. या तंत्रज्ञानामुळे विद्यार्थ्यांना माहिती सहज उपलब्ध होऊ शकते आणि शिक्षक तंत्रज्ञानाचा वापर करून डिजिटल पद्धतीने शिकवणे अधिक सोपे करू शकतो. विद्यार्थ्यांना नवीन विषयांचा शोध घेण्यास त्याची मदत होते.
खेळातून आणि मनोरंजनातून शिक्षण
‘वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम’च्या एका अहवालानुसार डिजिटल तंत्रज्ञानामुळे विद्यार्थी खेळातून शिकण्यास आणि ज्ञान प्राप्त करण्यास यशस्वी होतात. डिजिटल तंत्रज्ञानापैकी एक म्हणजे ‘इंटर ऍक्टिव्ह लर्निंग सॉफ्टवेअर.’ त्यात शैक्षणिक अनुप्रयोग, सिमुलेशन आणि गेम समाविष्ट असतात. विद्यार्थ्यांना आवश्यक संकल्पना शिकवताना त्यांना गुंतवून ठेवण्यासाठी डिझाईन केलेले असते. हे ‘सॉफ्टवेअर सोल्युशन’ एक गतिमान आणि तल्लीन करणारे शिक्षण अनुभव प्रदान करतात. शिक्षणाविषयीची जिज्ञासा वाढवतात आणि विषयाची सखोल समृद्धी वाढवतात. शिक्षण व्यवस्था प्रणाली ही शिक्षणातील डिजिटल तंत्रज्ञानाचा एक प्रमुख भाग आहे. तिच्यात शिक्षण आणि अध्यापनाला पूरक ठरण्याची शक्ती आहे, हे तंत्रज्ञान शिक्षकांना एकाच ठिकाणी अभ्यासक्रम साहित्य मूल्यांकन आणि विद्यार्थ्यांची संवाद आयोजित करण्यास सक्षम करतात. त्यामुळे शिक्षण परिणाम ट्रॅक करणे सोपे होते.
‘स्मार्ट क्लास’
डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून ‘स्मार्ट क्लास रूम’ बनवता येतात. या ‘स्मार्ट क्लासरूम’ उपकरणावर आधारित असू शकतात. त्यात ‘इंटर ऍक्टिव्ह डिजिटल बोर्ड’, स्मार्ट टीव्ही, डिजिटल व्हाईस बोर्ड किंवा स्मार्ट प्रोजेक्टर आदींचा समावेश आहे. ही साधने रिअल टाइम परस्पर संवाद आणि सहयोग सुलभ करतात. त्यामुळे धडे अधिक आकर्षक आणि परस्परसंवादी बनतात. शैक्षणिक ॲप्समध्ये भाषा शिकण्याच्या ॲप्सपासून ते गणिताच्या सरावापर्यंतच्या ‘वन स्टॉप ॲप’पर्यंत विविध प्रकारची साधने समाविष्ट आहेत. ती विद्यार्थ्यांना शिकण्यासाठी आणि वाढण्यासाठी आवश्यक आहेत.
डिजिटल पाठ्यपुस्तके
आता कागदी पाठ्यपुस्तकापेक्षा डिजिटल पाठ्यपुस्तके अधिक परस्परसंवादी आणि पोर्टेबल झाली आहेत. शिक्षणातील सर्वात सोयीस्कर डिजिटल म्हणून गणली जाणारी ही बहुतेक पाठ्यपुस्तकांची पीडीएफ आवृत्ती आता लोकप्रिय होत आहे. ती फाटत नाही आणि विद्यार्थी आणि शिक्षकांना त्यांचे वजनही सहन करावे लागत नाही. आत्ताच्या काळात डिजिटल तंत्रज्ञान म्हणजे ‘ॲडॉप्टीव्ह लर्निंग सिस्टीम.’ प्रत्येक विद्यार्थ्यांला शिक्षणाचा अनुभव वैयक्तिकृत करण्यासाठी डेटा आणि अल्गोरिदम पद्धत वापरली जाते. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना उत्कृष्टतेसाठी आवश्यक असलेली संधी मिळते.
डिजिटल लायब्ररी
आता शाळांमध्ये डिजिटल लायब्ररी उपलब्ध झाल्या आहेत. वर्गखोल्या ग्रंथालय आणि प्रयोगशाळांमध्ये विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या पद्धतीचे डिजिटलायझेशन करू शकतात. टॅबलेट, नोटबुक अँड्रॉइड लॅपटॉप आधारित या स्मार्ट सिटी लॅब आहेत. ही उपकरणे पहिली ते बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी समृद्ध डिजिटल सामुग्रीने भरलेल्या आहेत. त्यामुळे शिक्षक विद्यार्थ्यांना जेव्हा आणि योग्य वाटेल तेव्हा शिकण्यासाठी आणि वाढण्यासाठी त्यांचा वापर करायला लावू शकतात. अशा प्रकारचे डिजिटल साहित्य आता डावखरे यांच्या निधीतून देण्यात आल्यामुळे पालघर जिल्ह्यातील विद्यार्थी भविष्यातील आव्हानांचा सामना करण्यासाठी अधिक सक्षम बनतील, असा विश्वास या वेळी उपस्थितांनी व्यक्त केला.
