Third Mumbai Extension : मुंबई शहरात लोकसंख्येतील वाढती घनता लक्षात घेऊन नवी मुंबईनंतर आता तिसरी मुंबई आकारास येत आहे. मुंबईच्या तिप्पट तिचा आकार असणार आहे. या तिसऱ्या मुंबईत 174 गावांचा समावेश असणार आहे.
371 चौरस किलोमीटर क्षेत्रापर्यंत ठाणे, पालघर आणि रायगड जिल्ह्यांत या मुंबईचा विस्तार होणार आहे.
अत्याधुनिक महामार्ग, मल्टिमॉडेल कॉरिडोर, डेडिकेटेड फ्रेट कॉरिडोर, आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आणि कोकणकडे जाणारा सागरी महामार्ग, मुंबई-गोवा एक्स्प्रेस वेला जोडणारे द्रुतगती महामार्गाचे जाळे असणारी असी अद्भूत ही तिसरी मुंबई असणार आहे.
अनेक सोयीसुविधा
रायगड जिल्ह्यात नैना प्रकल्पातून आकाराला येणार्‍या या नव्या शहरात पनवेल आंतरराष्ट्रीय विमानतळापासून तर अत्याधुनिक रस्त्यापर्यंत अनेक सोयीसुविधा आकार घेत आहेत. पनवेल, उरण तालुक्यातील 23 गावांमध्ये सिडको 14 हजार 321 कोटी रुपये खर्च करून रस्ते उभारणार आहे.
सिडकोचा धोरणात्मक निर्णय
नैना क्षेत्र असलेल्या या 23 गावांचा झपाट्याने विकास व्हावा, यासाठी सिडकोने हा धोरणात्मक निर्णय घेतला आहे. नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाचे काम प्रगतिपथावर आहे. भविष्यात हा विस्तार रोह्यापर्यंत जाणार आहे.
हरित तालुका
मुंबई एमएमआर प्रदेशात पालघर आणि रायगड जिल्ह्यांचे मुख्यालय, अलिबाग, पेण, खोपोली, कर्जत हा सर्व विभाग घेण्यात आल्याने तिसर्‍या मुंबईच्या कार्यक्षेत्रात हा भाग येत आहे. सध्या कर्जत हा हरित तालुका म्हणून ओळखला जातो.
थेट पुणे मुंबई एक्स्प्रेस-वेला जोडणार
मुंबईला दूध पुरवणार्‍या प्रमुख भागात कर्जतचा समावेश आहे. खोपोली, खालापूरमध्ये बर्‍याच प्रमाणात औद्योगिक वसाहती आहेत. हा सर्व भाग आता तिसर्‍या मुंबईत समाविष्ट झाला आहे. तिसरी मुंबई ही थेट पुणे मुंबई एक्स्प्रेस-वेला जोडली जाणार आहे. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात औद्योगिकीकरणाचा भाग येईल. आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, कोकणकडे जाणारा सागरी महामार्ग, मुंबई-गोवा राष्ट्रीय महामार्ग अशा महामार्गांचे जाळेही येथे सामाविष्ट आहे.
चौक, सिग्नलविरहित आधुनिक डिझाईनचे रस्ते
नैना क्षेत्रातील 1 ते 12 असे सर्वच टीपीएस योजनेतील रस्त्यांचे जाळे उभारणीसाठी मार्गातील सर्व अतिक्रमणे हटविण्यात येणार आहेत. रस्ते बांधताना कुठेही सिग्नल यंत्रणा किंवा चौक येऊ नये, याची खबरदारी घेतली जाणार आहे.
रस्ते सरळ रेषेत
यामुळे रस्ते सरळ रेषेत असतील आणि ज्या ठिकाणी गरज आहे तिथे उड्डाणपूल किंवा अंडरपास बनवला जाणार आहे. यामुळे चौक आणि सिग्नलविरहित आधुनिक डिझाईनचे रस्ते सिडको तयार करणार आहे.
12 नोडची विकासकामे एकाच टप्प्यात
नैना क्षेत्रातील विकासकामे वेगाने होत आहेत. याबाबत स्थानिक गावकरी नाराजी व्यक्त करीत नैना प्रकल्पाला विरोध करीत आहेत. सिडकोकडून नवीन क्षेत्राचा विकास होताना एकसंध न होता तुकड्या तुकड्यात केला जातो. यामुळे स्थानिक प्रकल्पग्रस्त असलेल्या शेतकर्‍यांच्या भूखंडांना योग्य तो भाव मिळत नाही. त्यामुळे यावर विशेष लक्ष देत सिडको आता नैना भागातील 12 नोडची विकासकामे टप्प्याटप्प्यात न करता एकाच टप्प्यात हातात घेणार आहे.
याचा आराखडा तयार करण्यासाठी सिडकोने खासगी कंपनीला काम दिले आहे. एकदा आराखडा तयार झाला की, पुढील महिनाभरात सिडको टेंडर काढून कामे हाती घेणार आहे. या संपूर्ण कामासाठी सिडकोला साधारणत: 14 हजार 321 कोटी रुपये खर्च अपेक्षित आहे.
काय आहे नैना प्रकल्प?
शहर आणि औद्योगिक विकास महामंडळाद्वारे (CIDCO) विकसित केले जाणारे नैना हे 371 चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळात अत्याधुनिक सुविधांनी सुसज्ज असलेले सुनियोजित शहर आहे. 2013 मध्ये तिसर्‍या मुंबईची घोषणा विमानतळ परिसरात होणारी बेशिस्त वाढ रोखण्यासाठी करण्यात आली. आगामी नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ, जवाहरलाल नेहरू पोर्ट ट्रस्ट, मुंबई ट्रान्स हार्बर लिंक आणि प्रस्तावित ट्रान्स्पोर्ट कॉरिडोर जसे मल्टिमॉडेल कॉरिडोर, डेडिकेटेड फ्रेट कॉरिडोर हे महत्त्वाचे ठरणार आहेत.
या आधी होता एवढ्या गावांचा समावेश
जानेवारी 2013 मध्ये जारी करण्यात आलेल्या अधिसूचनेमध्ये महाराष्ट्रातील ठाणे जिल्ह्यातील उरण, पनवेल, कर्जत, खालापूर आणि रायगड जिल्ह्यातील पेण तालुका आणि ठाणे तालुक्यातील एकूण 270 महसुली गावांचा समावेश आहे. या अधिसूचनेनुसार अंदाजे 560 किमी मध्ये पसरले होते.
एकूण गावांची संख्या 174
तथापि, सरकारी आदेशानुसार गावे वेगवेगळ्या अधिकार क्षेत्रात हलविण्यात आल्याने या प्रकल्पात काही अडथळे निर्माण झाले. सध्या, या प्रकल्पाचा भाग म्हणून एकूण गावांची संख्या 174 आहे.
